Page 54 - Söz İile Dergisi Sayı 3

Halime YEŞİL

DARÜŞŞAFAKA EĞITIM KURUMLARINI NE KADAR TANIYORUZ

Eğitim, bilgi ile etkileşime girerek, öğrenme ve öğretme yoluyla bireysel anlamda yüksek bir yaşam
düzeyine ulaşmanın, toplum olarak gelişme ve ilerlemenin başlıca yoludur (Sarıbaş ve Babadağ, 2015).
Konunun önemine binaen, eğitimde istenilen başarıyı yakalayabilmemiz için bunu etkileyen tüm unsurları
inceleyerek var olan aksaklıkları gidermek adına çalışmalar yapmamız gerekiyor. Ancak bu sayede isteni-
len sonuca ulaşabiliriz.

Türkiye'de eğitim hayatı boyunca öğrenci giderlerini karşılamada en önemli kaynak olarak aileler
görülmektedir. Fakat bazen aileler çocuklarının eğitim ihtiyaçlarını karşılamada sıkıntılar yaşayabilmekte-
dirler. Eğer bir öğrenci ekonomik sıkıntılar yaşıyorsa, barınma ve ulaşım gibi eğitim-öğretim faaliyetlerinin
devamını engelleyen problemleri bulunuyorsa, bu öğrencinin eğitim faaliyetlerini sağlıklı sürdürebilmesi
maalesef mümkün değildir. Bu doğrultuda devlet, öğrencinin eğitim-öğretim faaliyetini sağlıkla yürütebil-
mesi için her türlü ihtiyacını gidermek adına gerekli çalışmalar yürütmektedir. Öğrencilerin ekonomik so-
runlarını çözmek amacıyla devletin sağladığı imkânların yanı sıra vakıflar, cemiyetler de bu konuda önemli
çalışmalar yürütmektedir (Yavuzer, Meşeci, Demir ve Sertelin, 2005). Bu doğrultuda devlet koruması dı-
şında cemiyet bağışları ile varlığını sürdüren Darüşşafaka Eğitim Kurumları’nın eğitim faaliyetlerimizin yön
bulmasındaki yeri ve önemi oldukça fazladır.

1. Darüşşafaka Eğitim Kurumları’nın Kuruluşu
Osmanlı Devleti’nde vakıflar aracılığıyla yürütülen eğitim çalışmaları oldukça başarılı bir şekilde sürdü-
rülmüştür. Fakat ilerleyen zamanlarda birçok alanda olduğu gibi eğitim alanında da olumsuz bir gidişat
ortaya çıkmıştır. Bu sıkıntılı dönemde eğitimde eşitliğin sağlanabilmesi için Darüşşafaka adında yetim
çocukların eğitim gördüğü bir mektep açılmıştır. Darüşşafaka Eğitim Kurumları, 1873 yılından bu yana bir
hayır kurumu tarafından açılan ilk özel okul olarak varlığını sürdürmektedir (Kurt, 2016). Okul, Kapalı Çar-
şı ve çevresinde çalışan çırakların eğitilmesi amacıyla Cemiyet-i Tedrisiye-i İslâmiye tarafından açılmıştır.
Beyazıt’taki Valide Mektebi binasında eğitime başlanmıştır. Okul, süreç içerisinde önemli bir eğitim kurumu
haline gelmiştir. 1888’de Cemiyet’in dağılmasıyla etkinliğini kaybeden kurum, büyük sıkıntılar içine düşmüş
ve Maarif Nezareti’ne devredilmiştir. II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte Dârüşafaka Mezunlar Cemiyet’i
kurulmuş ve dernek ilk iş olarak okulu kuran ancak dağılmış durumda bulunan Cemiyet-i Tedrisiye-i İslâmi-
ye’yi yeniden bir araya getirmiştir (Yurtoğlu, 2016).

2. Darüşşafaka Eğitim Kurumlarında Işleyiş:
Osmanlı Devleti’nin ekonomik açıdan kötü durumda olması, özellikle de savaşlarda erkeklerini kaybetmiş
aileleri olumsuz etkilemiştir. İşleyiş olarak babası hayatta olmayan, ailelerinin, olanaksızlıkları nedeniyle
iyi eğitim alma fırsatı bulamayan çocuklarına ilkokul dördüncü sınıftan liseyi bitirinceye kadar İngilizce
ağırlıklı tam burslu ve yatılı eğitim vermektedir. Bu koşullarda Darüşşafaka gibi Müslüman ve yoksul ke-
simin çocuklarını eğitmeye yönelik nitelikli bir okul kurma çabası çok anlamlı görülmüştür. Darüşşafaka
Eğitim Kurumlarının tüm giderleri Darüşşafaka Cemiyeti’ne yapılan bağışlarla giderilmektedir. O dönemde
batılı anlamda eğitim veren kurumlar bir elin parmağını geçmeyecek kadar az iken Darüşşafaka eğitimde
fırsat eşitliğini benimseyerek, benzeri kurumların üst düzey ailelerin çocuklarını kabul etmesinin aksine,
imkânı olmayan çocukları geleceğe kazandırma amacıyla hareket etmiştir (Kurt, 2016).

54