Page 16 - Söz İile Dergisi Sayı 3

Büşra KURT

GEÇMIŞTEN GÜNÜMÜZE DEĞIŞEN ÇOCUKLUK

ÇOCUK VE ÇOCUKLUK ANLAYIŞI Özellikle kentlerin yapısının değişmesi, mahalle kül-
türünün yok olması ve teknolojinin hızlı gelişimi ile
Çocukluk ile ilgili ilk çalışmalar Philippe Aries tara- çocukların yoğun yetişkin dünyasında zaman geçir-
fından yapılmıştır. Orta çağ Avrupa'sında çocukluk meleri amacıyla ellerine verilen tabletler, akıllı tele-
ve aile üzerine yaptığı araştırmalarıyla tanınan bir fonlar ve bilgisayarlar Postman’ın ifadesiyle çocuk-
tarihçi olan Aries, yaşadığı dönemde Fransızca ve luğun yok oluşuna işaret etmektedir (Alver, 2004).
İngilizce dillerinde çocuk ya da ergen anlamına ge-
len sözcüklerin literatürde yer almadığını belirtmek- ÇOCUKLUK COĞRAFYALARI
tedir. Öyle ki çocuk anlamına gelen Fransızcadaki
l’enfant ve İngilizcedeki child sözcüklerinin günü- Çocukların coğrafi mekanlarını oluşturan gündelik
müzdeki durumlarına benzer bir anlam kazanmaları mekanlar, çocuğun kimliğinin oluştuğu ve yaşamının
ancak 17. yüzyıla gelindiğinde gerçekleşmiştir (Akt. temellerinin atıldığı önemli yerler olarak öne çık-
Tan, 2013). 18. yüzyılda meydana gelen Rönesans, maktadır. Zaman içerisinde çocuklar için tanımlanan
Reform, Aydınlanma ve Sanayileşme süreçleriyle gündelik mekanlarda değişiklikler olduğu görülmek-
birlikte değişen çocukluk anlayışı, matbaanın bulun- tedir. Kentlerde apartmanlaşmanın artması ile artık
ması ve yaygınlaşması ile modern çocukluk algısına sokaklar da çocuklar için güvensiz mekanlar haline
dönüşmüştür. 19. yüzyılda çocukluk, Batı dünyasın- gelmiş ve çocuğun serbest zamanlarını çoğunlukla
da yavaş yavaş yerleşmeye başlamıştır. 20 yüzyılda iç mekânlarda geçirmesine neden olmuştur (Uysal,
ise Avrupa’da çocuk artık bir birey olarak görülme- 2015).
ye başlanmıştır (Elkind, 1999). Çağdaş çocukluk al-
gısı bağlamında önemli adımlardan birisi 20 Kasım AILE YAPISI
1959 tarihinde hazırlanan Birleşmiş Milletler Çocuk
Hakları Bildirgesi’dir. Bu bildirge, 1989 yılında Bir- Tüm bu değişimlerde aile elbette yadsınamaz. Çün-
leşmiş Milletler Genel Kurulu’nda “Çocuk Haklarına kü zaman içerisinde değişen aile yapısı, çocukluğa
Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi” olarak yeniden yansıyarak onu şekillendirmektedir. Geçmişin büyük
düzenlenerek taraf devletlerce onaylanmıştır. Söz- ve geniş aileleri artık yerini küçük ve çekirdek ailele-
leşmeyi Türkiye 1994 yılında kabul etmiştir. Sözleş- re bırakmıştır. Günümüzdeki çekirdek aile yapısında
me ile çocuğun yaşama, katılım, koruma ve gelişme ise çocuklar çok fazla etkileşim kuracağı insan bu-
gibi haklara sahip olması amaçlanmaktadır (Işıkçı, lamamaktadır. Geçmişte büyükleri ile beraber yetiş-
2019). miş bireyler, bugün çocuklarını yetiştirirken algıla-
nan sosyal desteği düşük ebeveynler olarak hareket
etmektedir (Dunifon & Bajracharya, 2012).
ÇOCUK OYUNLARI VE OYUNCAKLAR
SONUÇ YERINE
Çocukluk anlayışındaki zaman içerisinde meydana
gelen gelişmeler çocukluğun sürekli yok oluşunun Çocukluk, çağlar boyunca olduğu gibi günümüz-
önüne ne yazık ki geçememiştir. Bu tarihsel süreçten de de sürekli değişen dinamik bir kavramdır. Eski
bakıldığında çocukluğun yok oluşunun pek çok açı- çocuklukla aynı olmayan günümüz çocukluğu ve
dan kendini sürekli olarak tekrar ettiği ve çocuğun çocukları gelecekte de bugünle aynı olmayacaktır.
her dönemde pozitif gelişmeler olsa dahi esasında Burada önemli olan değişen çağa uyum sağlandığı
farklı bir yok oluş sürecinin içerisinde bulunduğu gibi değişen çocukluğa da uyum sağlayabilmektir.
görülmektedir (Alver, 2004). Bu duruma ilk örnek Bu anlamda günümüz çocukları açık hava faali-
oyun ve oyuncaklardır. Geçmişten günümüze oyun yetlerini içeren oyunlar, gerçek hayat becerilerini
ve oyuncakların yapısal, şekilsel ve işlevsel gibi pek destekleyen eğitim ortamları ve eleştirel düşünmeyi
çok alanda değişmeye başlaması geçmişte oynanan geliştiren ebeveynlik tutumları ile desteklenebilir. Es-
‘Yakan Top’, ‘Birdir Bir’, ‘Yağ Satarım, Bal Satarım’, kiye kıyasla bugün çocuk ve genç yetiştirmenin daha
‘Beş Taş’, ‘Sek Sek’, ‘Saklambaç’ gibi daha çok çok çaba ve emek gerektiği ortadadır. Fakat temel-
dışarda ve grup olarak oynanan oyunların yerini de olması gereken değişen çocukluğa ilişkin bakış
günümüzde ‘Minecraft’, ‘Metin 2’, ‘PUBG’, ‘Grand açısının değişerek olumlu bir bakış kazanılmasıdır.
Theft Auto’ gibi kapalı mekânlarda, teknolojik oyun- Çocukluğun yok oluşuna değişen dünyanın gerçek-
caklar aracılığıyla ve bireysel olarak oynanan oyun- lerinden çok değişen dünyanın olumsuz algılanma-
lara bırakmasına sebep olmuştur (Akbulut, 2009). sının neden olduğu unutulmamalıdır (Onur, 2019).
16